بتن با وجود مقاومت زیاد در برابر فشار، در مواجهه با نیروی کششی تحمل زیادی از خود نشان نمی‌دهد. این قضیه سبب می‌شود تا نتوان از بتن به تنهایی برای ایجاد استحکام در یک ساختمان استفاده کرد. تیرچه بلوک هم که یکی از المان‌های ساختمانی سازه است، از این قاعده مستثنی نیست. سقف‌های تیرچه بلوک که امروزه به عنوان متداول‌ترین حالت اجرای سقف در ساختمان شناخته می‌شوند، به دلیل مزایایی زیادی که دارند توسط اکثر سازندگان انتخاب می‌شوند. در ادامه، توضیحات بیشتری درباره‌ی تیرچه بلوک داده‌ایم.

سقف تیرچه بلوک چیست؟

در یک تعریف عام، تیرچه بلوک سقفی است که از ترکیب تیرچه بتنی، فلز کرومیت، تیرچه تام و دال بتنی تشکیل شده باشد. در این گونه سقف‌ها برای آسان کردن اجرای سقف، از بلوک سیمانی در فاصله بین تیرچه‌‎ها استفاده می‌شود. تیرچه بلوک هم در سازه‌های فلزی قابل استفاده است و هم در سازه های بتنی؛ یعنی در هر دو نوع اسکلت قابل اجرا در ساختمان‌ها به کار می‌رود. مهم‌ترین وظیفه‌ی تیرچه بلوک این است که بارهای وارده بر کف ساختمان را تحمل کند و نقش یک سقف و کف مطمئن را برای طبقات ساختمان شما اجرا کند.

همانطور که گفتیم، هیچ‌یک از مصالح ساختمانی به غیر فولاد نمی‌توانند نیروهای کششی را تحمل کنند؛ به همین دلیل ناحیه‌ی تحمل فشار در سقف‌های تیرچه بلوک بتنی حذف شده و فقط آن مقداری از بتن که بتواند تیرهای فولای را کنارهم محکم کند، در ساختار تیرچه استفاده می‌شود. مقاومت مطلوب در برابر نیروهای باد و زلزله، عدم نیاز به اجرای سقف کاذب و کاهش مصرف فولاد در سقف از مزایای استفاده از تیرچه بلوک است.

انواع سقف تیرچه بلوک

فن سقف‌سازی با استفاده از تیرچه، ترکیبی از دو روش بتن پیش‌ساخته و بتن درجا است. تیرچه بتنی، تیرچه فلزی خود ایستا و تیرچه فلزی غیر خود ایستا، سه نوع پرکاربرد از تیرچه در ایران هستند و رایج‌ترین آنها تیرچه بلوک بتنی است. یکی از باکیفیت‌ترین و ارزان‌ترین انواع تیرچه، تیرچه‌ بلوک پیش‌تنیده است که قابلیت اجرا در دهانه‌های بلند تا ارتفاع ۱۲ متر را دارد.

تا چند وقت قبل، برای پرکردن فضای خالی بین تیرچه‌ها از بلوک‌های توخالی استفاده می‌شد که جنس آنها می‌توانست از سفال یا سیمان باشد. این بلوک‌ها علاوه بر اینکه فضای خالی را پر می‌کنند، می‌توانند به عنوان قالبی برای بتن سقف هم استفاده شوند؛ اما نیرویی را متحمل نمی‌شوند و فقط خاصیت پُرکنندگی دارند. امروزه استفاده از فوم یا پلی استایرن به جای سیمان و سفال ترجیح داده می‌شود؛ زیرا هم به راحتی اجرا می‌شود و هم به کاهش وزن ساختمان کمک می‌کند. علاوه بر این موارد، مدت زمان اجرای سقف را به مقدار زیادی کاهش می‌دهد که این خود یکی از عوامل مهم در ساختمان‌سازی است. مقدار پرتی مصالح نسبت به بلوک هم به مقدار زیادی کاهش پیدا می‌کند.

 

حال لازم است بدانیم که برای اجرای تیرچه بلوک به چه نکاتی باید توجه کرد.

خصوصیات اجرایی و مشخصات فنی سقف تیرچه بلوک

• قبل از بتن ریزی نباید هیچ‌گونه ضایعاتی در قالب‌ها وجود داشته باشد.
• بتن پاشنه باید صاف ریخته شود و حداقل ضخامت در نظر گرفته شده ۱۰ سانتی‌متر باشد تا بتواند تکیه‌گاه مناسبی برای بلوک‌ها فراهم کند.
• اگر بخواهید در هوای آزاد از تیرچه استفاده کنید، ابتدا باید سطح زیرین را با ماسه و سیمان به ضخامت ۱۵ میلی‌متر پر کنید.
• برای استفاده از این نوع سقف‌ها در ساختمان‌های آجری، باید روی دیوار باربر شناژ افقی اجرا کنید.
• برای پارکینگ‌های طبقاتی و در طبقه‌هایی که روی آنها ماشین قرار می‌گیرد، باید از تیرچه بلوک به صورت دوبل استفاده شود.
• در استفاده از تیرچه بلوک آماده، نیاز به استفاده از میلگرد تقویتی وجود دارد.
• بتن ریزی روی سقف باید یک‌دست و بدون وقفه‌ی زمانی انجام شود.
• حداکثر فاصله‌ی محور تا محور دو تیرچه‌ی متوالی نباید از ۷۰ سانتی‌متر بیشتر باشد.
• بتن پوششی بخش بالایی تیر باید از ۵ سانتی‌متر یا یک دوازدهم فاصله‌ی محور تا محور تیرچه‌ها کمتر باشد.
• عرض تیرچه نبایست از ۱۰ سانتی‌متر کمتر باشد.
• حداقل فاصله‌ی بین بلوک‌ها در دو سمت یک تیرچه بعد از نصب نباید کمتر از ۶٫۵ سانتی‌متر باشد.
• قطر سقف برای تیرهایی با تکیه‌گاه ساده نباید کمتر از یک بیستم دهانه باشد.

منبع:

کبال